سالانه دهها هزار آخر نامه در مراكز دانشگاهی ما نوشته می شود، اما خیلی از آنها به علت سخت گیری ها، و سردرگمی های موجود در سیاست های علمی ـ پژوهشی وزرات علوم و به تبع آن دانشگاه آزاد، برای همیشه دور از دسترس می ماند و امكان استفاده از آنها وجود ندارد.
اگر فرض كنیم نیمی از اینها آثار ارزشمندی هستند، باید به حال علم در این كشور تأسف بخوریم كه نمی توانیم به راحتی از آنها بهره ببریم. بدین ترتیب یك آخر نامه ارشد یا رساله دكتری كه حاصل یك عمر تحصیل یك دانشجو، همزمان با حمایت های مالی مستمر دولت یعنی از جیب ملت است، عملا بایگانی شده و جز در شرایط بسیار دشوار در اختیار پژوهشگران قرار نمی گیرد. در این باره بهانه های مختلفی وجود دارد.
برخی در دسترس گذاشتن آن را سبب رواج سرقت علمی دانسته و برخی، آنها ابزار درآمد می دانند، هرچند همان را هم به سختی و با در اختیار گذاشتن تعداد اندكی از صفحات با محدودیت های فراوان، عرضه می كنند. به نظر می رسد، آخر نامه ها، بعنوان نوعی مكاشفه علمی، نتیجه دسترنج یك ملت برای رسیدن به پیشرفت است، و تولید هر نوع مزاحمت و مانع تراشی بر سر دسترسی آزاد به محتوای آن، مبارزه با علم و مخالفت با پیشرفت است. آخر نامه، اثری است متعلق به حوزه علم ملی، و ابزاری است برای پیشرفت جدی، اثری كه باید با شرایط سهل و آسان در اختیار پژوهشگران قرار گیرد و علم را به پیش ببرد.
شك نباید كرد كه نگه داشتن این همه آخر نامه كه در مجموع بیش از صدها هزار است، ظلم آشكاری به پیشرفت علم در كشور ماست. متاسفانه، ذهن های سختگیر ما، همراه با توهمات دیگر، بر سر راه نشر آزاد آخر نامه ها مشكل بوجود آورده و سبب شده است تا خیلی از دانشجویان از كارهای انجام شده قبلی یا همزمان خود بی اطلاع باشند. در باره سرقت علمی هم، اگر حمایت جدی از ایران داك صورت گیرد و به مرّ قانون عمل شود، راه دزدی مسدود خواهد شد.
بماند كه سرقت های علمی، از كتابها هم صورت می گیرد، و اساسا انگیزه و راه حل آن، ربطی به باز كردن راه دسترسی به آخر نامه ها ندارد. به نظر می رسد اگر دولت اراده ای برای پیشرفت علمی دارد، نه تنها باید بدون هیچ گونه سخت گیری، امكان دستیابی به آخر نامه ها را فراهم كند، بلكه برای حمایت از بهترین های آن، بودجه ای را به نشر آنها اختصاص دهد.
در این زمینه، دست كم می توانیم از سیاست های علمی تركیه یاد كنیم. در این كشورف یك وبسایت رسمی دولتی برای آخر نامه های همه مراكز دانشگاهی هست كه تمامی آخر نامه هایی كه استادان اجازه می دهند در آن وجود دارد، و استفاده از آنها مجانی است. تعداد استادانی كه اجازه استفاده نمی دهند، بسیار بسیار اندك است. در این موارد هم با استفاده از كتابخانه های دانشكده ها می توان به آنها رسید و فقط هزینه كپی را پرداخت كرد. دوستانی كه در آنجا داریم گفتند كه، تقریبا هیچ وقت مشكلی جهت استفاده مجانی از آخر نامه ها را نداشته اند.
حالا نتیجه این سیاست این شده است كه غالبا آخر نامه جز برای دانشجو و استاد راهنما قابل استفاده نیست و این یعنی خفه كردن علم.