جهان به دنبال حیات در همسایه جهنمی زمین
وجود حیات در ˮزهرهˮ همیشه مبحث قابل توجهی برای دانشمندان بوده است و مأموریت های زیادی در جهت مطالعه این سیاره انجام شده است، حالا تحقیقات جدید نشان از احتمال وجود حیات در سالهای ابتدایی تشکیل این سیاره دارد.
به گزارش نیو وبلاگ به نقل از ایسنا، بنظر می رسد بر طبق مقاله ای که اخیرا به مجله تحقیقات ژئوفیزیکی: سیارات(Geophysical (Research: Planets ارسال شده است، سیاره زهره، بیشتر از ۹۰۰ میلیون سال بعد از تشکیل قابل سکونت بوده است.
سیاره ی جهنمی زهره، با فشار بالا و بدون وجود آب مکان مناسبی برای سکونت نیست اما تحقیقات جدید این احتمال را نشان داده است که سیاره زهره روزی دارای آب مایع و هوای مناسب برای سکونت بوده است. با این وجود وجود یا عدم وجود حیات میکروبی در آن برهه زمانی نامشخص و تنها در حد حدس و گمان است.
"دنیس هنینگ"(Dennis Hoening)، نویسنده اصلی این مقاله و فیزیکدان سیارات از موسسه پوستدام(Potsdam) آلمان می گوید: هنوز مشخص نیست که آیا "تکتونیک صفحه ای"(Plate tectonics) در زهره رخ داده است یا خیر.
نظریه تکتونیک صفحه ای به حرکت تکه هایی از پوسته سیاره در مقیاس قاره ای می پردازد.
هونینگ و همکارانش برای نخستین بار تکامل جوی داخلی زهره را با چرخه کربن بهبود یافته مدل سازی کرده اند. این مدل سازی جدید در عدم وجود تکتونیک صفحه ای هم کارآمد است.
نظریه محققان به شرح زیر است.
در حدود چهار میلیارد سال پیش، خورشید کم نورتر از امروز بوده است و اگر جو زهره هم نسبت به امروز دارای دی اکسیدکربن کمتری بوده باشد در این صورت میتوان اظهار داشت که وجود آب مایع در سطح این سیاره محتمل است.
نویسندگان این مقاله خاطرنشان کردند که برپایه مدل آنها، فرایند هوازدگی قادر به حفظ دی اکسید کربن در نزدیکی سطح سیاره و حفظ آب های سطحی آن بوده است.
در این زمان، باآنکه بخش عمده گازهای دی اکسیدکربن به صورت کربنات در پوسته زهره ذخیره می شدند اما بخشی از آن هم در جو باقی می ماند. این امر در نهایت سبب افزایش دمای سیاره زهره به دنبال تجمع گازهای گلخانه ای شد.
با از بین رفتن اقیانوس های این سیاره، سرعت ذخیره دی اکسیدکربن در جو افزایش پیدا کرده است تا جایی که پوسته از کربنات تهی شده و دمای این سیاره افزایش قابل ملاحظه ای داشته است.
نویسندگان خاطرنشان کردند که حتی در عدم وجود تکتونیک صفحه ای هم فرایند هوازدگی شرایط حفظ آب های سطحی را برای حدود یک میلیارد سال فراهم می آورد. این میزان ۵۰۰ میلیون سال بیشتر از مدلی است که در آن هوازدگی وجود نداشت.
آیا زهره قبل از غیرقابل سکونت شدن زمان کافی برای تشکیل حیات داشته است؟
هونینگ می گوید: هر حیاتی که در ایام آغازین زهره به وجود آمده باشد هنگام انقراض در مراحل اولیه تکامل خود قرار داشته است.
هونینگ اضافه کرد: تنها حدود ۱۰۰ میلیون سال طول کشیده است تا زهره از سیاره ای قابل سکونت تبدیل به محیطی غیرقابل سکونت شود. علت رخ دادن این پدیده افزایش درخشندگی خورشید و گازهای دی اکسید کربن و کاهش آب های سطحی بوده است.
چرا برخلاف زمین، سایر سیارات تکتونیک صفحه ای ندارند؟
هونینگ می گوید: پاسخ به این سؤال بسیار دشوار است. شبیه سازی های کامپیوتری نشان داده است که برای ایجاد تکتونیک صفحه ای احتیاج به گوشته، پوسته و همینطور دمای سطحی مناسب داریم.
آیا میتوان زهره را به سیاره ای قابل سکونت تبدیل کرد؟
هونینگ پاسخ می دهد: زهره در فاصله ی بسیار نزدیکی به خورشید قرار دارد و دو برابر زمین از آن انرژی دریافت می کند. تنها راه برای ایجاد آب روی سطح زهره عدم وجود دی اکسیدکربن در جو است. علاوه بر آن بازتاب سطحی سیاره باید حفظ شود تا بخش زیادی از تشعشعات خورشید بازتاب شوند. دستیابی به چنین چیزی بسیار دشوار است. هم اکنون جو زهره ۲۰۰ هزار بار بیشتر از زمین در خود گاز دی اکسیدکربن دارد.
تابحال تلاشهای زیادی برای شناخت زهره و مطالعه آن انجام شده است و این تلاش ها همچنان ادامه دارد. وجود یا عدم وجود حیات در این سیاره هم همیشه مورد توجه دانشمندان بوده است.
بازدید از "زهره" کار آسانی نیست. اتمسفر غنی از دی اکسید کربن آن ۹۰ بار متراکم تر از اتمسفر زمین است و دمای سطح آن حدود ۸۰۰ درجه ی فارنهایت(۴۲۶ درجه سانتی گراد) است. با این وجود همه ی این موارد مانع انسان ها نشده تا از کوشش برای بازدید از این سیاره دست بردارند. حدود ۴۰ فضاپیمای رباتیک توسط دولت های مختلف برای مطالعه این سیاره ارسال شده است که در این جا به بعضی از آنها اشاره می نماییم.
ملاقات کنندگان از اتحاد جماهیر شوروی
در سال ۱۹۶۱ برنامه فضایی شوروی با هدف جستجوی زهره شروع به کار کرد. طی چند دهه ی آینده، ده ها فضاپیما به سمت سیاره ی زهره که خواهر دوقلوی زمین هم نامیده می شود پرتاب شد. باآنکه مطالعه ی زهره با شکست های زیادی روبرو بود اما این کشور تبدیل به نخستین کشوری شد که توانست یک فضاپیما بر سیاره ای دیگر فرود بیاورد و کمی بعد از آن نخستین تصاویر را از سطح این سیاره به ثبت برساند.
شوروی بعد از آن که بارها شاهد نابود شدن نخستین فضاپیماهای خود در جو بسیار پرفشار زهره بود دست به ساخت یک فضاپیمای آهنی پنج تنی زد که قادر به تحمل فشار شدید سیاره زهره باشد.
کاوشگر "ونرا ۴" در سال ۱۹۶۷ تبدیل به نخستین فضاپیمایی شد که جو سیاره ای دیگر را اندازه گیری نمود و میزان زیادی دی اکسیدکربن درسطح این سیاره یافت.
در سال ۱۹۷۵، کاوشگر "ونرا ۹" شوروی تبدیل به نخستین فضاپیمایی شد که توانست تصاویری از سطح سیاره ای دیگر ثبت کند. این تصاویر سیاره ای را نشان می دادند که شبیه به هیچ سیاره ی دیگری نبود. زمینهای خشک و ترک خورده نشان می داد که سیاره ای که تصور می کردیم امکان دارد پوشیده از اقیانوس و شبیه به سیاره ما باشد، تنها یک جهان بیگانه با باران های سمی است.
مأموریت های بعدی "ونرا" در دهه ی ۱۹۸۰ درک بهتری از فرایند زمین شناسی زهره به دانشمندان داد. دو کاوشگر "ونرا ۱۱" و "ونرا ۱۲" هر دو موفق به کشف میزان زیادی از رعد و برق و طوفان در این سیاره شدند. "ونرا ۱۳" و "ونرا ۱۴" هم هر دو مجهز به میکروفن بودند تا هنگام فرود بر سطح زهره صداهای اطراف را ضبط کنند و نخستین صداها از سیاره ای دیگر را به گوش ما برسانند.
در سال ۱۹۸۵ شوروی با ارسال فضاپیمای دوقلوی "وگا"(Vega) به جستجوی خود تمام کرد. باآنکه روسیه در مورد برنامه های احتمالی خود برای مطالعه زهره صحبت کرده است اما تابحال این برنامه ها به مرحله اجرا نرسیده اند.
زهره زیر ذره بین ناسا
باآنکه مریخ همیشه برای برنامه ریزان فضایی آمریکایی اهمیت زیادی داشته است اما برنامه های فضایی "مارینر" (Mariner) و "پایونیر" (Pioneer) در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ راه را برای جستجوی زهره باز کردند.
"مارینر ۲" نخستین فضاپیمای آمریکایی بود که در سال ۱۹۶۲ به زهره رسید. این فضاپیما دریافت که دمای جو زهره از سطح آن خنک تر است.
در سال ۱۹۷۸ مأموریت پایونیر دید بهتری از زهره برای محققان آمریکایی فراهم نمود. دو فضاپیمای پایونیر به مدت حدودا ۱۴ سال در مدار این سیاره باقی ماندند و اطلاعات زیادی درمورد جو رازآلود زهره فاش کردند. این کاوشگرها نشان دادند که سطح زهره از زمین هموارتر است و این سیاره میدان مغناطیسی بسیار کمی دارد. در ماموریتی دیگر چندین کاوشگر به جو زهره ارسال شد تا اطلاعاتی از ساختار ابرها فراهم گردد.
کاوشگر "ماژلان" ناسا در سال ۱۹۹۰ وارد مدار زهره شد و چهار سال در مدار باقی ماند. در این زمان این کاوشگر به نقشه برداری از سطح زهره پرداخت و به دنبال شواهدی از وجود تکتونیک صفحه ای گشت. بر طبق یافته های این کاوشگر، ۸۵ درصد سطح زهره از جریان های گدازه ای قدیمی تشکیل شده است که نشان از فعالیت آتش فشانی قابل توجه در این سیاره دارد.
این کاوشگر آخرین فضاپیمای آمریکایی بود که از زهره بازدید می کرد باآنکه بعد از آن ناسا از زهره بعنوان سکوی پرتاب برای رساندن کاوشگرها به سایر نقاط فضا بهره برده است.
سایر ملاقات کنندگان زهره
در سال ۲۰۰۵ کاوشگر "ونوس اکسپرس" توسط آژانس فضایی اروپا به مدار زهره ارسال شد و به مدت ۸ سال در مدار باقی ماند تا به بررسی فعالیت زمین شناسی این سیاره بپردازد.
هم اکنون تنها میهمان زهره کاوشگر "آکاتسوکی" (Akatsuki) است که در سال ۲۰۱۰ توسط ژاپن به فضا ارسال شد. این کاوشگر در ابتدا به سبب روشن نشدن موتورهایش موفق به قرار گرفتن در مدار زهره نشد و در سال ۲۰۱۵ با نزدیک شدن به زهره بار دیگر شانس خویش را برای رسیدن به مدار این سیاره امتحان کرد و این دفعه با موفقیت در مدار قرار گرفت.
از آن زمان تابحال این کاوشگر نگاه دانشمندان به ابرهای سیاره ی دوقلوی ما را تغییر داده است.
مسافران بعدی زهره چه کاوشگرهایی هستند؟
مأموریت های زیادی برای سفر به زهره برنامه ریزی شده است و بعضی از آژانس های فضایی برای انجام این سفر اعلام آمادگی کرده اند اما معلوم نیست که کدام مأموریت ها انجام خواهند شد.
آژانس فضایی هند خبر از ماموریتی به نام "Shukrayaan-۱" داده است که به بررسی ترکیبات شیمیایی جو زهره خواهد پرداخت.
"پیتر بک" (Peter Beck) موسس شرکت خصوصی "راکت لب" (Rocket Lab) در نیوزیلند که ده ها موشک به فضا ارسال کرده است هم می خواهد ماهواره ای کوچک به زهره بفرستد.
ناسا هم طی دهه ی گذشته پیشنهادات زیادی را در این مورد تحت بررسی قرار داده است.
در سال ۲۰۱۷ این آژانس فضایی ماموریتی به نام "Vici" را جهت بررسی زهره مورد بررسی قرار داد. در این مأموریت دو سطح نشین بر روی سطح زهره فرود خواهند آمد.
ناسا همینطور فرصت دیگری جهت شرکت در برنامه جستجوی زهره فراهم خواهد نمود.
منبع: نیو وبلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب