هوش مصنوعی در خدمت دندانپزشكان
دندانپزشکی هوشمند از تشخیص دقیق تا آموزش نوین
به گزارش نیو وبلاگ، هوش مصنوعی درحال باز کردن مسیرهای جدیدی در حوزه دندانپزشکی است. این فناوری نوظهور با ورود به تشخیص بیماری ها و آموزش دانشجویان، نگاه جدیدی به درمان های دهان و دندان عرضه کرده است.
به گزارش نیو وبلاگ به نقل از ایسنا، هوش مصنوعی، که اصولاً به تقلید رفتار هوشمندانه انسان توسط ماشین ها اشاره دارد، برای اولین بار در دهه ۱۹۵۰ میلادی عنوان شد. از آن زمان تاکنون، این فناوری به سرعت رشد کرده و شاخه های مختلفی مانند یادگیری ماشین، بینایی ماشین، تحلیل گفتار و پردازش زبان طبیعی را شامل شده است. در سالهای اخیر، توجه به کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه های تخصصی مانند دندانپزشکی افزایش پیدا کرده است. بررسی ها نشان داده است که از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، میزان مقالات علمی انتشار یافته در رابطه با کاربردهای هوش مصنوعی در دندانپزشکی در پایگاه های علمی معتبر رشد قابل توجهی داشته است. این افزایش توجه، نشان دهنده اهمیت و پتانسیل بالای استفاده از فناوری های هوشمند در این رشته تخصصی است.
یکی از علل اصلی توجه به این موضوع، توانایی هوش مصنوعی در تشخیص دقیق، سریع و خودکار مشکلات دهان و دندان است. برای نمونه، سیستم های هوشمند می توانند تصاویر رادیولوژی دندان ها را بررسی نموده و بدون دخالت انسان، پوسیدگی ها، شکستگی ها و حتی ضایعات خطرناک تر مانند تومورها را شناسایی کنند. همچنین، در زمینه برنامه ریزی درمانی، این فناوری می تواند با تحلیل حجم بالایی از داده ها، بهترین انتخابهای درمانی را پیشنهاد دهد. همه این قابلیت ها سبب شده اند که دندانپزشکان، محققان و حتی دانشجویان این رشته، به شکل جدی به نقش مکمل هوش مصنوعی در فعالیتهای حرفه ای خود بیندیشند.
در این راستا، دنیا صدری، پژوهشگر گروه صدمه شناسی دهان، فک و صورت در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، بهمراه پنج نفر از همکاران دانشگاهی خود، مطالعه ای مروری در رابطه با کاربردهای متعدد هوش مصنوعی در دندانپزشکی انجام داده اند. هدف آنها بررسی مطالعات پیشین و دسته بندی کاربردهای این فناوری در حوزه های مختلف دندانپزشکی، همچون آموزش، تشخیص و درمان بود. این پژوهش کوشش کرد تا تصویری کلی از وضع موجود عرضه نماید و زمینه ای جهت بررسی بیشتر فراهم آورد.
برای انجام این پژوهش، محققان به سراغ پایگاه های علمی بین المللی رفتند. آنها مقالات انتشار یافته بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ را بررسی نموده و با استفاده از واژه های کلیدی در رابطه با هوش مصنوعی و دندانپزشکی، ۱۲۳ مقاله را شناسایی نمودند. بعد از غربالگری و حذف موارد غیرمرتبط، در نهایت ۴۳ مقاله انتخاب و به دقت تحلیل شدند. این شیوه به آنها کمک کرد تا تصویری جامع از روند استفاده از هوش مصنوعی در دندانپزشکی به دست آورند.
نتایج این پژوهش نشان می دهند که هوش مصنوعی بعنوان یک ابزار قابل اعتماد در خیلی از شاخه های دندانپزشکی، همچون رادیولوژی، ارتودنسی و درمان های جراحی و ترمیمی مورد استفاده قرار گرفته است. برای نمونه، سیستم های هوشمند در تشخیص پوسیدگی ها، شکستگی های ریشه، ضایعات استخوانی، بیماری های غدد بزاقی و احتیاج به درمان های ارتودنسی نقش مهمی ایفا می کنند. همینطور دقت عملکرد بعضی از این سیستم ها در مواردی حتی از متخصصان انسانی هم بالاتر گزارش شده است.
در قسمت دیگری از این پژوهش مشخص شد که هوش مصنوعی نه تنها در درمان، بلکه در آموزش دندانپزشکی هم تاثیر گذار بوده است. استفاده از حقیقت مجازی (VR) و حقیقت افزوده (AR) در آموزش های پیش بالینی و تمرین های عملی، سبب ارتقاء مهارت های حرکتی دانشجویان شده است. همینطور روبات های شبیه ساز بیمار و ابزارهای دیجیتال مانند اسکنرهای سه بعدی می توانند به دانشجویان بازخورد دقیق و بی طرفی از عملکردشان بدهند.
از دیگر یافته های مهم این پژوهش، احتیاج به آموزش دندانپزشکان و دانشجویان جهت استفاده از این تکنولوژی است. با این که پتانسیل بالایی جهت استفاده گسترده از هوش مصنوعی وجود دارد، اما موانعی مانند هزینه بالای تجهیزات و پیچیدگی های فنی، مانع از اجرایی شدن سریع آن در کشورهایی مانند ایران شده است. محققان پیشنهاد می کنند که برگزاری کارگاه های آموزشی و آشنایی با تکنولوژی های جدید، می تواند به رفع این موانع کمک نماید.
قابل ذکر است مقاله علمی پژوهشی برگرفته از این پژوهش در فصلنامه «تحقیق در علوم دندانپزشکی» انتشار یافته که زیر نظر دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران فعالیت می کند. این نشریه به چاپ مطالعات علمی و پژوهشی در زمینه دندانپزشکی می پردازد و در جهت توسعه علمی این حوزه نقش مؤثری دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب