تدوین منشور سلامت روان شهری نیاز کلانشهرها به ارتباطات اجتماعی سنتی
به گزارش نیو وبلاگ، یک پژوهشگر ارشد مسایل اجتماعی ضمن اشاره به اهمیت تدوین منشور سلامت روان شهری اظهار داشت: افزایش ارتباطات اجتماعی سنتی، مردم کلان شهرها را از افسردگی دور می کند.
سجاد بهرامی پژوهشگر ارشد مسایل اجتماعی و استاد دانشگاه در گفتگو با گزارشگر خبرگزاری مهر، ضمن اشاره به آمارهای نگران کننده وزارت بهداشت در عرصه سلامت روان بیان نمود: متاسفانه شاهد رشد فزاینده آمارهای ناراحتی‌های روحی در کلان شهرهای کشور هستیم برمبنای آخرین پژوهش ها، شیوع افسردگی در شهرهای بزرگی مانند تهران مشهد و اصفهان حدود ۳۴ درصد بیشتر از سایر مناطق کشور است. این آمار وقتی نگران کننده تر می شود که بدانیم نرخ اضطراب و اختلالات خواب هم در این مناطق بطور شایان توجهی افزایش پیدا کرده است. این پژوهشگر اجتماعی در ادامه به تحلیل عمیق تر این پدیده پرداخت و عنوان کرد: زندگی مدرن شهری با تمام ادعاهایش درباره ی رفاه و آسایش در عمل به ایجاد نوعی از تنهایی و انزوای اجتماعی منجر گردیده است. ما در تحقیقات میدانی خود در تهران به نتایج تکان دهنده ای رسیدیم برای نمونه در تعدادی مناطق مرکزی تهران بالاتر از ۴۰ درصد از ساکنان اظهار کرده اند که در طول هفته با هیچیک از همسایگان خود تعامل معناداری ندارند. بهرامی سپس به تشریح عوامل اصلی این بحران پرداخت و تاکید کرد: سه عامل کلیدی در این مورد نقش اساسی دارند. نخست پدیده ای که ما آنرا تراکم جمعیت پارادوکسیکال می نامیم یعنی زندگی در بین انبوه جمعیت اما با احساس عمیق تنهایی دوم آلودگی های زیست محیطی خصوصاً آلودگی صوتی که تاثیر مستقیمی بر افزایش اضطراب دارد و سوم فشارهای اقتصادی فزاینده که خصوصاً جوانان را تحت تاثیر قرار داده است. ایشان در ادامه به تاثیر معماری شهری بر این بحران اشاره نمود و اضافه کرد: امروزه آپارتمان های بلند مرتبه با نور ناکافی، فقدان فضاهای مشترک و طراحی های یکسان و بی هویت همگی به کاهش تعاملات اجتماعی و افزایش احساس انزوا کمک کرده اند. تحقیقات ما نشان داده است ساکنان این مجتمع ها حدود ۲۵ درصد کمتر از ساکنان خانه های حیاط دار در کارهای اجتماعی محله مشارکت دارند. این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش به پدیده فردگرایی در جامعه شهری پرداخت و توضیح داد: ما شاهد گسست پیوندهای اجتماعی سنتی هستیم برمبنای پژوهش های میدانی حدود ۶۸ درصد از تهرانی ها همسایه های خودرا نمی شناسند. مراسم جمعی محلی مانند جشن ها و عزاداری های سنتی در دهه اخیر تا ۵۰ درصد کم شده است. حتی الگوهای خانوادگی هم تغییر کرده اند؛ وعده های غذایی خانوادگی که زمانی فرصتی برای گفت و گو و تبادل نظر بود امروز به وعده هایی فردی و عجولانه تبدیل گشته است. بهرامی در ادامه به نقش فناوری در این مورد پرداخت و هشدار داد: نکته متناقض نمای اینجاست که در عصر ارتباطات ما منزوی تر شده ایم شبکه های اجتماعی با وجود ادعای ایجاد ارتباط در عمل به انزوای عمیق تر دامن زده اند. تحقیقات نشان می دهد هر ساعت استفاده روزانه از پلتفرمهایی مانند اینستاگرام حدود ۷ درصد خطر احساس تنهایی را زیاد می کند. این پژوهشگر اجتماعی سپس به عرضه راهکارهای عملی پرداخت و بیان نمود: راهکار این معضل برگشت به گذشته نیست بلکه باید با برنامه ریزی دقیق شهرها را به فضاهایی انسانی تر تبدیل نماییم. تجربه های موفق جهانی مانند پروژه اجتماع سازی عمودی در سنگاپور که در آن برای هر ۵ طبقه از برج های مسکونی فضای مشترک و باغ طراحی شده است یا کافه های همسایگی در کینه ای که ساکنان محله می توانند میزبان رویدادهای کوچک باشند نشان داده است طراحی شهری هوشمند می تواند تعاملات اجتماعی را احیا کند. ایشان در ادامه به عرضه پیشنهادهای بومی پرداخت و تشریح کرد: برای شهرهای ایران نیاز به راهکارهای بومی داریم ایجاد پارک های مشارکتی با باغچه های اشتراکی که ساکنان بتوانند در کشت و نگهداری آن مشارکت کنند. طراحی معماری های ارتباط گرا با بالکن های مشرف به فضای جمعی بجای بالکن های خصوصی و برنامه هایی مانند یکشنبه های بدون ماشین که مردم را به پیاده روی و تعامل تشویق می کند. می تواند قدمهای عملی مؤثری باشد. بهرامی به تجربه های موفق داخلی هم اشاره نمود و اظهار داشت: خوشبختانه نمونه های موفقی در ایران داریم پروژه باغچه های اشتراکی در منطقه ۵ تهران که در آن ساکنان بصورت جمعی فضای سبز محله را مدیریت می کنند. یا مجتمع مسکونی همسایه در اصفهان که با طراحی ویژه ای برای افزایش تعاملات ساکنان ساخته شده است. نشان داده است این راه حل ها در بستر ایرانی هم قابل اجرا هستند. این کارشناس مسایل شهری بر لزوم عزم جمعی تاکید کرد و اظهار داشت: حل این بحران نیازمند همکاری سه جانبه است مدیران شهری باید با طراحی فضاهای عمومی هوشمند وارد عمل شوند. متخصصان روان شناسی اجتماعی باید برنامه های آموزشی مهارتهای ارتباطی را توسعه دهند و خود شهروندان باید مسئولیت پذیری بیشتری در قبال جامعه محلی خود نشان دهند. وی پیشنهاد مشخصی عرضه داد و مطرح کرد: تدوین منشور سلامت روان شهری می تواند گام مهمی باشد. این منشور باید شامل معیارهای حداقلی برای فضای سبز و نورگیری ساختمانها برنامه های آموزشی مهارتهای اجتماعی در سطح محلات و ایجاد سازوکارهای نظارتی با مشارکت خود ساکنان باشد. در تعدادی کشورها شوراهای محلی سلامت روان تشکیل شده که بصورت داوطلبانه بر اجرای این استانداردها نظارت می کنند. بهرامی در جمع بندی غائی اشاره کرد: کلان شهرهای ما می توانند همزمان هم حریم شخصی و هم تعلق اجتماعی را تأمین کنند. این نه یک آرمان گرایی غیر عملی که ضرورتی است که تجربه های جهانی ثابت کرده اند دست یافتنی است آن چه نیاز داریم اراده جمعی و برنامه ریزی هوشمندانه است. شهرهایی که در آنها مردم تنها در کنار هم زندگی نمی کنند بلکه با هم زندگی می کنند. حرف آخر اینکه نخست پدیده ای که ما آن را تراکم جمعیت پارادوکسیکال می نامیم یعنی زندگی در میان انبوه جمعیت اما با احساس عمیق تنهایی دوم آلودگی های زیست محیطی به ویژه آلودگی صوتی که تأثیر مستقیمی بر افزایش اضطراب دارد و سوم فشارهای اقتصادی فزاینده که به ویژه جوانان را تحت الشعاع قرار داده است. حتی الگوهای خانوادگی هم تغییر کرده اند؛ وعده های غذایی خانوادگی که زمانی فرصتی برای گفت و گو و تبادل نظر بود امروز به وعده هایی فردی و عجولانه تبدیل گشته است. شهرهایی که در آنها مردم تنها در کنار هم زندگی نمی کنند بلکه با هم زندگی می کنند.
منبع: نیو وبلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب