كلاسهای درس آنلاین و رایگان از چند سال پیش بوجود آمد و نوید تحولی عظیم در چشم انداز آموزش را می دهد. آیا این نوع كلاسها انتظارات را برآورده كرده است؟ موفقیتها و كاستیهای این دروس آنلاین چیست؟
زمانی كه كلاسهای درس آنلاین به صحنه آمد امید فراوانی وجود داشت كه با گشایش درهای اطلاعات به روی مردم، تحولی در كار آموزش به وجود آید. در این گزارش این موضوع را بررسی می كنیم كه آیا تبلیغاتی كه درباره این كلاسها می شد، به واقعیت پیوسته است؟
چین؛ دسترسی آنلاین به دروس دانشگهاهای معبتر دنیا
آموزش در چین همیشه بصورت سنتی انجام می شود، اما مدتی است كه چینیها به كلاسهای درس آنلاین روی آورده اند. “ نت ایز اوپن كورس”(Netease Open Course) سامانه آنلاینی است كه در سال ۲۰۱۰ روی اینترنت راه اندازی شد و تنها در سال گذشته ۵۰ میلیون نفر بازدید كننده داشته است.
در این سایت بیش از ۲۰ هزار سخنرانی از كنفرانسهای سازمان تد گرفته تا كلاسهایی از بهترین دانشگاهای جهان وجود دارد. با كمك اپلیكیشنهای تلفن همراه “نت ایز اوپن كورس“، بازدید كنندگان می توانند حتی هنگام راه رفتن یا حین ورزش به این كلاسها دسترسی داشته باشند.
مقر آموزشگاه آزاد “نت ایز” در شهر هانگژو در نزدیكی شانگهای قرار دارد. این سایت پنج سال پیش با همكاری دانشگاههای معتبری مانند اكسفورد، ییل و كمبریج،
شروع به كار كرد. علاوه بر دانشگاهها سایت «كورسرا» كه سایت دروس آنلاین دانشگاههای مختلف آمریكاست، با سامانه اینترنیت این آموزشگاه آزاد همكاری می كند. بیشتر كاربران چینی این سایت می گویند كه موضوعات مورد علاقه شان فرهنگ غربی است.
مدیر این سامانه می گوید: «به طور متوسط كاربران بین ۱۸ تا ۳۵ سال سن دارند. بیشترشان یا دانشجو هستند یا كسانی كه تازه فارغ التحصیل شده اند. این افراد معمولا با سه هدف در این درسهای آنلاین ثبت نام می كنند: با دانش روز سروكار داشته باشند؛ می خواهند مهارت های جدیدی بیاموزند كه در كارشان نیاز دارند؛ یا اینكه می خواهند در اوقات فراغتشان چیزی یاد بگیرند.»
بیشتر ویدئوهای دروسی كه این سایت ارائه می شود، زیرنویس به زبان چینی دارند. گروهی از افراد بطور داوطلبانه دروس سایت را ترجمه می كنند. در این سیستم دانشجو می تواند برخی ترجمه ها را كه در اختیار كاربران دیگر نیز هست، تصحیح كند.
طی چند سال درس های آزاد این شبكه دانشجویانی را دور هم گرد آورده كه برایشان زبان یا كنترل های دولتی دیگر مانعی برای دسترسی به دانش نیست.
بریتانیا؛ آینده دورس آنلاین چیست؟
یكی از انتقادهای عمده نسبت به كلاس های درس آنلاین این است كه تعداد زیادی از دانشجویان این دروس، كلاسها را به پایان نمی رسانند. عامل موفقیت برخی كلاسهای آنلاین چیست؟ آیا این كلاس می توانند انتظارات اولیه را برآورده كنند؟
سوتلانا كامنسكین مادری تنهاست كه پنج سال پیش به بریتانیا آمد. او در خانه سالمندان در نزدیكی محل سكونتش در “میدل سكس” ساعت های طولانی به كار مشغول است. اما می تواند در بین كار ساعاتی را هم به بهبود زبان انگلیسی اش اختصاص دهد.
سوتلانا در كلاس درس آنلاین شورای فرهنگی بریتانیا ثبت نام كرده است كه دانشجو را برای امتحان آیلتس (IELTS) آماده می كند. این آزمون راه را برای رفتن به مؤسسات آموزش عالی در بریتانیا باز می كند. سوتلانا یكی از ۳۵ میلیون نفری است كه سال پیش در سراسر جهان در این كلاسهای های آنلاین ثبت نام كرده اند.
طبق برخی تخمینها، بیش از ۹۰ درصد كسانی كه بطور رایگان در این كلاس های آنلاین ثبت نام می كنند، كلاس ها را به پایان نمی رسانند. برخی از آنها مقدار كار لازم برای كلاس را بیش از حد انتظارشان می یابند و برخی هم پس از دیدن اولین ویدئوی درس متوجه می شوند كه انتظارات دیگری از كلاس داشته اند.
به همین دلیل هم عده ای می گویند كلاسهای آنلاین، تغییری در چشم انداز آموزش ایجاد نكرده است. چارلز مك اینتایر، متخصص آموزش، با این نظر مخالف است. وی می گوید: «كلاس های آنلاین تنها چند سال است كه بوجود آمده اند. همین كه هر كس می تواند درس را شروع كند و با تجربه بفهمد كه می خواهد كلاس را به پایان برساند یا نه، نشان می دهد كه تحقیق و جستجو در دنیای آموزش در جریان است. كار ما در واقع تازه شروع شده است.»
مناسب بودن محتوای درس و قابل استفاده بودن چارچوب نرم افزاری كه در اینترنت فراهم شده است، نقش اصلی در موفقیت كلاسهای آنلاین دارد. از نظر كسانی كه دورس آنلاین آیلتس (IELTS) را در سایت شورای فرهنگی بریتانیا آماده كرده اند، موفقیت در این دروس به كارهایی كه خود دانشجو انجام می دهد هم ربط دارد.
آنا سرل، مدیر سامانه آموزش زبان انگلیسی در سایت شورا فرهنگی بریتانیا می گوید: «خیلی ها اول كار می گفتند “یادگیری روی اینترنت؟ كلاس زبان انگلیسی روی اینترنت؟ فكر نكنم نتیجه بدهد!” بعد دیدیم كه دانشجویان از یكدیگر نكاتی یاد می گرفتند و پشتیبان هم بودند. ابزارها، روش ها، مواد درسی را به كار گرفتند و جمعی برای خود به وجود آوردند.»